Sayfalar

28 Mayıs 2014 Çarşamba

DEUTSCH FÜR TÜRKEN - Türkler Için Kolay Almanca

. Bölüm
Türkler İçin Kolay Almanca Öğrenimi
Almanca da 26 harf vardır.

Türkçe de olmayan harfler şunlardır:

Ää(e) ,Qq(ku) ,X x(iks) ,W w(v) , ß (ss)

''sch'' harfleri, Türkçe de ki  '' Ş '' harfi gibi ,
''j'' harfi , ''y'' harfi gibi okunur. (Juni - yuni , July - yuli)
Ayrıca,'' v ''  (fau) harfi '' f '' olarak okunur. (wie viel? - vi fil)
Almanca okurken, ''w'' harfini ''v'' ,
''v'' harfini de ''f'' olarak okuyacağız.
Bunlardan başka, yanyana yazılan fakat okunurken
değişen harfler de vardır.
eu ( oy ) , ei ( ay ) , ie ( i ) , ck ( k ) , äu ( oy ) , sp (ş - sparen - şparın gibi)
st (ş - stück - ştük gibi) , ph ( f - Philips - filips gibi) , tsch ( ç - tschüss - çüs )

Almanca da olmayan harfler şunlardır:

I ı , Çç , Şş, Ğğ
Almanca öğrenmek için öncelikle şunları bilmeliyiz:
1- Alman dilinde, Türkçe de olmayan ve isimlerin önüne gelen
ARTİKEL (der, die, das) denilen bir ön ek vardır. İsimlerin
önüne gelen bu ekler aynı zamanda o kelimenin
YALIN, -i , -e , -de , -den hallerini belirlediği için, isimleri
öğrenirken mutlaka önündeki artikeli ile öğrenmeliyiz. ( bkz. Bölüm 6)
Örneğin:
kalem- der Stift    (doğru)       Stift     (yanlış)
okul -  die Schule (doğru)       Schule (yanlış)
ev   -  das Haus    (doğru)        Haus   (yanlış)
Burada dikkat edeceğimiz önemli bir nokta daha var:
2-Almanca da bütün isimler büyük harf ile başlar.
Tekrar edecek olursak: 1- Almanca da isimlerin önünde Artikel denilen ekler var.
2- Almanca da bütün isimler büyük harf ile başlar.
Biz Türklerin Almanca öğrenirken yaptığımız yanlışlıklar genelde şunlardır:
1- Türkçe de isimlerin önünde artikel denilen ekler olmadığı için Almanca da ki isimleri de Türkçemizdeki  isimler gibi,
artikelsiz öğrenmek...    Yapılan en büyük yanlışlardan biri bu...
2- Cümleleri  Almanca da ki  (özne - yüklem / fiil  -  tümleç)  sırasına göre kurmamak.
3- İsimlerin artikellerini ezbere bilmemek veya yanlış artikel kullanmak.
4- Belirsiz artikelleri  bilmemek veya yanlış fiiller ile kullanmak
5- Fiillerin sonundaki mastar eki olan  ''-en''  ekini  '' ın'' olarak okumamak (machen-mahın)
6- Küçük ve büyük harf yazımında yapılan yanlışlar. (Almanca da bütün isimler büyük harfle başlar)
Şunu da unutmayalım : Herhangi bir yabancı dili öğrenmek, ancak o dilin konuşulduğu ülkede daha kolay olur.
Şimdi yukarda anlatılan yanlışları yapmadan, öğrenmeye başlayalım.
-------------------------------------------------------------------------------------------
2. Bölüm
Almanca da artikel kavramı
(Artikel sözünün belli bir Türkçe karşılığı yoktur. Ancak, Almanca da ki isimlerin hangi cinse ait olduğunu belirtirler.)
Almanca da iki çeşit artikel vardır:
BESTIMMTE  ARTIKEL  (BELİRLİ ARTiKELLER)  der , die, das
UNBESTIMMTE ARTIKEL  ( BELİRSİZ ARTİKELLER) 
der Artikelli isimler: einer , einen , einem , eines, - keiner, kleinen, keinem, keines, - blauer, blauen, blauem, blaues, - neuer, neuen, neuem, neues ...
die Artikelli isimler: eine , eine , einer , einer ,- meine, meiner, - keine, keiner, - blaue, blauer, - schöne, schöner, - kleine, kleiner ...
das Artikelli isimler: ein-,  ein- , einem , eines, - rot, rotem, rotes, - dein, deinem, deines, - gelb, gelbem, gelbes...  (s. Unten)
Almanca da isimler dört halde olurlar : 1-YALIN hal - NOMINATIV,  2- i  hali - AKKUSATIV,  3- e, de, den hali - DATIV,  4- nin hali - GENITIV
NOT :  Yukardaki sıralama Türkçemizdeki sıraya göre yapılmıştır . (bkz. aşağıda Önemli Not)
"Unbestimmte" artikelleri öğrenmek için bir kolaylık daha var.
Aşağıdaki bölümü dikkatlice okursak, belirsiz artikellerin zamana ve yapılan eyleme göre  nasıl söylendiğini daha iyi anlarız.
der artikelliler, isimlerin dört durumundaki yapıları şöyledir: 1- der, 2- den, 3- dem, 4- des    (der Hund, den Hund, dem Hund, des Hundes)  (köpek, köpeği, -"köpeğe, köpekte, köpekten"- , köpeğin)
die artikelliler, isimlerin dört durumundaki yapıları şöyledir:  1- die,  2- die,  3- der,  4- der    (die Katze,  die Katze,  der Katze,  der Katze)  (kedi, kediyi, -"kediye, kedide, kediden", - kedinin)
das artikelliler, isimlerin dört durumundaki yapıları şöyledir: 1- das,  2-das,  3- dem  4- des   (das Kind,  das Kind,  dem Kind,  des Kindes)   (çocuk, çocuğu, - "çocuğa, çocukta, çocuktan", - çocuğun)
ÖRNEK:   der Artikeller : kleiner Hund,  kleinen Hund, kleinem Hund,  kleines Hundes  (küçük köpek, küçük köpeği, küçük köpeğe,... küçük köpeğin)
die Artikeller :  alte Hose,  alte Hose,  alter Hose,  alter Hose             (eski pantolon, eski pantolonu, eski pantolona, ... , eski pantolonun)
das Artikeller : ein Auto,  ein Auto,  einem Auto, eines Autos             (bir otomobil, bir otomobili, bir otomobile, ... , bir otomobilin)
Unbestimmte artikelleri anlamak aslında oldukça kolaydır. Isimlerin önüne gelen sıfatların veya zamir türünden olan kelimelerin sonu zamana ve eyleme göre o ismin artikelinin (dört durumundan birinin) son harfini /harflerini alır. Ilk bakışta bunu anlayabiliriz.
Burada, önemli bir noktayı  öğrenmekte yarar var. Dikkat edilirse yukardaki örneklerde hem yalın halde, hem de, diğer durumlarda artikeller aynı gibi görülüyor. Bunun sebebi, her yüklem / fiil,  isimlerin her halinde kullanılmaz. Bazı fiiller sadece yalın, bazı fiiller, -i halinde veya  -de halinde kullanılabilir. Yani artikeller cümledeki eyleme göre bu şekilde oluyor. Bu bizleri şaşırtmasın.
ÖRNEK: der Stift - (kalem)  meiner Stift,  deiner Stift,  seiner Stift         (bkz. der artikelli isimler)

die Tasche - (çanta)  meine Tasche,  deine Tasche,  seine Tasche           (bkz. die artikelli isimler)

das Haus - (ev)   mein- Haus,  dein- Haus,  sein- Haus                             (bkz. belirsiz artikeller)

Yukarıda anlatılan bu artikeller, o ismin yalın, -i , -e , -de , -den halinde aşağıda gösterilen şekilde olurlar.

Görüldüğü gibi isimleri artikelleri ile öğrenmenin önemi bir kere daha ortaya çıkıyor.
DIKKAT : Bestimmte veya unbestimmte Artikellerden sonra gelen isim BÜYÜK HARF ile yazılır. Biz Türklerin karşılaştığı en önemli  yazım sorunlarindan biri de budur.
Onun için tüm belirli veya belirsiz artikellerden sonra gelen isimleri hep büyük harf ile yazmayı unutmayalım.

ÖRNEK: der Stift - (kalem)  meiner Stift,  deiner Stift,  seiner Stift         (bkz. der artikelli isimler)

die Tasche - (çanta)  meine Tasche,  deine Tasche,  seine Tasche           (bkz. die artikelli isimler)

das Haus - (ev)   mein- Haus,  dein- Haus,  sein- Haus                             (bkz. belirsiz artikeller)

Yukarıda anlatılan bu artikeller, o ismin yalın, -i , -e , -de , -den halinde aşağıda gösterilen şekilde olurlar.

Görüldüğü gibi isimleri artikelleri ile öğrenmenin önemi bir kere daha ortaya çıkıyor.
ÖNEMLi NOT : Yukardaki sıralama Türkçemizdeki sıraya göre yapılmıştır . Öğrenirken aşağıda verilen sıraya göre öğreniniz !!!
Türkçe de isimlerin 5 hali  olmasına karşılık, (YALIN hal, -i hali,  -e hali, -de hali, -den hali)
Almanca da isimlerin 4 hali vardır :
ismin yalın hali    :  (Nominativ),
ismin  -nin Hali     : (Genitiv)
ismin  - e , -de , - den hali   :  (Dativ)
ismin  -i hali          :  (Akkusativ)
DİKKAT: Almanca da GENİTİV ikinci sırada yer alır.
Almanca sıralama şöyledir !!!
1- Nominativ
2- Genitiv
3- Dativ
4- Akkusativ
DİKKAT: Öğrenirken de isimlerin durumlarını Almanca da ki sıraya göre yapınız!
Bu Artikeller zamana  ve yapılan işe yani eyleme göre değişerek şu halde söylenirler:

der Artikelli isimler :
der Stift _ kalem- (yalın,  - Nominativ)
des Stiftes _ kalemin (-nin hali   yani -  Genitiv)  Türkçe de yok !
dem Stift_ kaleme ,  kalemde ,  kalemden (-e , -de , -den hali - Dativ)
den Stift_  kalemi (-i hali,  - Akkusativ)

die Artikelli isimler :
die Schule - okul - (yalın  -  Nominativ)
der Schule - okulun ( nin hali  -  Genetiv)
der Schule - okula , okulda , okuldan ( -e , de , den  hali  -  Dativ)
die Schule - okulu (-i hali  -  Akkusativ)

das Artikelli isimler :
das Haus - ev- (yalın  - Nominativ)
des Hauses - evin (-nin hali   -  Genitiv)
dem Haus - eve , evde , evden ,    (-e , -de , -den hali  -  Dativ)
das Haus - evi ( -i hali Akkusativ)


ÖDEV:  (die) Aufgabe: Şimdi 6. bölümde verilen isimler ile
der, die, das Artikelli isimlerden 10 ar tane örnek yapın.
DİKKAT :  (die) Achtung: İsimlerin  bu durumu zamana ve yapılan eyleme göre değişir !
Tekrar edersek: Almanca da yeni isimler öğrenirken kesinlikle o isimlerin Artikelini de beraber öğrenmeliyiz.
......................................................................................................................
Şimdi Artikeller ile ilgili bir kolaylık öğrenelim:
1 - Hangi ismin hangi Artikeli alacağı ile ilgili bir kural yoktur.
-der Artikeli ; erkek cinsi  (männlich) olan isimler için kullanılır.
Örnek: -Cinsi erkek olan canlılar ile ayların ve günlerin isimleri der Artikellidir.
-sonu ;  -ismus ile biten isimler, (der Rassismus , der Kapitalismus) .....
-sonu ;  -ist ile biten isimler,  (der  Gitarrist ,  der Jurnalist) ......
-sonu ;  -er ile biten isimler,  (der Lehrer , der Fahrer , der Arbeiter , der Spieler).....
- die Artikeli ; dişi cinsi (weiblich) olan isimler için kullanılır.
Sonu   "-e" ile  biten  isimlerin  Artikeli  çoğunlukla "die" olarak görülür.
Fakat bu bir kural değildir ! ! !

Örnek :  die Tasche  (çanta) ,  die Straße  (sokak, cadde) ,
die Lampe  (lamba),die Küche (mutfak), die Dame(bayan) ,
die Katze (kedi) , die Nase (burun) , die Hose (pantolon)
2 - Yalnız -die Artikeli ile ilgili olarak şu kural vardır:
Sonu, - ung  ,  -schaft  ,  -keit  ,  -heit , -ion , -enz , -tät  , -in , ile biten isimlerin
Artikelleri  DAİMA - die olur.  Kural budur.
Örnek:  die Zeitung (gazete)  ,  die Freundschaft ( arkadaşlık ,
dostluk)  ,  die Sauberkeit ( temizlik )  , die Krankheit (hastalık), die Kommission,
die Position, die Restauration, die Differrenz, die Intelligenz, die Existenz , die Mentalität, die Kapazität ,
die Fahrerin ( bayan sürücü) , die Lehrerin ( bayan öğretmen) die Künstlerin (bayan sanatkar) ....
-das Artikeli ; neutral yani (ortak kullanılan isimler) için kullanılır.
(Bütün, müze , tiyatro ve sinemalar ile otellerin isimleri, sokak kahvelerinin Artikelleri)
Örnek : das Kulturmuseum, das Stadtthather, das Titanikotel  ....
3 - Tüm ÇOĞUL İSİMLERİN ARTİKELİ  -die olur.
Örnek :  das Buch (kitap) , die Bücher (kitaplar) , der Stuhl
(sandalye) , die Stühle (sandalyeler) das Kind (çocuk) ,
die Kinder (çocuklar) , der Hund (köpek) , die Hunde(köpekler)
die Tasche (çanta), die Taschen (çantalar)
Tekrar edersek: -ung  ,  schaft  ,  -keit  ,  -heit ,  -ion ,  -enz ,  -tät , -in ile biten tüm kelimeler isimdir.
Bunların Artikelleri ile çoğul isimlerin Artikelleri de, -die olur.
Öğrendiklerimizi kontrol etmek için 4. Bölümdeki boşlukları tamamlayınız..!
....................................................................................................................................
3. Bölüm
ALMANCA DA  CÜMLE  YAPISI
Almanca da cümleler iki ana gruba ayrılır:
1- BASİT CÜMLE   2- BİRLEŞİK CÜMLE
Biz bu bölümde Basit Cümleleri öğrenmeye çalışacağız.
Basit cümleler 3 çeşittir:
1- ANLATIM / BİLDİRİM CÜMLESİ  2- SORU CÜMLESİ   3- EMİR CÜMLESİ
Yalnız Almanca da ki cümle yapısı Türkçemize  pek benzemiyor. Çünkü
Türkçe de eylem / yüklem (fiil) sona gelir ve  cümle bitirilir.
Almanca da bu böyle değildir. Başta özne vardır, ama hemen
arkasından eylem / yüklem yani fiil gelir.
Örnegin: Ich gehe in die Schule. ( Ben gidiyorum okula.) Türkçe
de bunun böyle olmadığını biliyoruz.
Cümle yapısının farkı işte burada ortaya çıkıyor.
Bu cümle Türkçe de, Ben okula gidiyorum. diye ifade edilir.
Sona da nokta konarak cümle bitirilir.
Türkçe de cümle  yapısı ÖZNE - TÜMLEÇ - YÜKLEM sırası ile
yapılırken,  Almanca da ,  ÖZNE (SUBJEKT)- YÜKLEM (PRÄDIKAT) - TÜMLEÇ (OBJEKT)
sırası ile cümle kurulur.
Tekrar edersek: Almanca da cümle kuruluşu özneden (Subjekt)
hemen sonra  yüklem (Prädikat) getirilerek oluyor.
ÖRNEK: Ich gehe in die Schule (Ben okula gidiyorum.) Basit cümle 
Gehe ich in die Schule? (Ben okula gidiyor muyum?)  Soru cümlesi
Mach es richtig !  (Doğru yap!)  Emir cümlesi
Bu arada Almanca da ki bazı dilbilgisi terimlerini de öğrenelim.
HARF : Der BUCHSTABE HECE : DIE SILBE KELİME : DAS WORT CÜMLE : DER SATZ

TEKİL : Der SİNGULARÇOĞUL : Der PLURAL-di li GEÇMİŞ ZAMAN : DAS PERFEKT miş li GEÇMİŞ Z. : DAS PLUSQUAMPERFEKT
İSİM : DAS NAMENWORT / NOMEN ;   SIFAT :   DAS ADJEKTIV ZAMİR Das PRONOMEN FİİL DAS VERB
EDAT : DIE PRÄPOSITIONZARFDAS  ADVERBBAĞLAÇ DAS BINDEWORTÜNLEM Der AUSRUF
..............................................................................................................................
4. Bölüm
Şimdi Artikeller ile ilgili bir çalışma yapalım
Aşağıdaki boş yerleri doldurunuz
Sonu  -.... i le  biten  isimlerin  Artikeli  çoğunlukla "....." olarak görülür.
Fakat bu bir ........ değildir ! ! !

Örnek :  .....Tasche  (çanta) , .... Straße  (sokak, cadde) ,
.....Lampe  (lamba), ..... Küche (mutfak),  ..... Dame(bayan) ,
..... Katze (kedi) ,  .....Nase (burun) ,..... Hose (pantolon)
2 - Yalnız -die Artikeli ile ilgili olarak şu kural vardır:
Sonu, - u...  ,  -sch..... ,  -k.....  ,  -h.... , -i.... , -e.... , -t....  , -i... ile biten isimlerin
Artikelleri  DAİMA - ..... olur.  K..... budur.
Örnek:  die Zeit.... (gazete)  ,  die Freund....... ( arkadaşlık ,dostluk)  ,  die Sauber..... ( temizlik )  ,
die Krank..... (hastalık), die Kommiss..... (komısyon) die Posit..... (yer durumu), das Restaurant.....
(onarım), die Differ.... (aradaki fark) , die Intellig.....(kabiliyet) die Exist.... (oluş,oluşum) , die
Mentali.... (yapı veya oluş özelliği) , die Kapazi..... (kapasite) , die Fahrer.... , die Lehrer....
3 - Tüm ÇOĞUL İSİMLERİN ARTİKELİ  -die olur.
Örnek :  das Buch (kitap) , .... Bücher (kitaplar) , der Stuhl (sandalye) , ..... Stühle (sandalyeler) das Kind (çocuk) ,
..... Kinder (çocuklar) , der Hund (köpek) , ..... Hunde(köpekler) die Tasche (çanta), ..... Taschen (çantalar)
Tekrar edersek: -ung  ,  schaft  ,  -keit  ,  -heit  , -ion , -enz , -tät ile biten tüm kelimeler isimdir.
Bunların Artikelleri ile,  ......... isimlerin Artikelleri de, -..... olur.
........................................................................................................
5. Bölüm
Şimdi de şahıs zamirlerine bir göz atalım :
1. tekil  şahıs :  Ben         ich
2. tekil şahıs  :  Sen          du
3. tekil şahıs  :  O              er ,  sie /Sie, es
(er: erkekler için , sie: dişiler için , es: cansız  varlıklar için )

1. çoğul şahıs  :  Biz           wir
2. çoğul şahıs  :  Siz            ihr

3. çoğul şahıs  :  Onlar        sie /Sie

mein  -  benim         ,     dein  -  senin       ,       sein  -  onun
unser   -  bizim        ,     eure     -  sizin     ,       ihre    -  onların
Bunun dışında resmiyet ve kibarlık ifadesi olan siz zamiri
Almanca da çok önemlidir. Siz zamiri Sie olarak ve büyük
harf ile yazılır.
.............................................................................................................
6. Bölüm
Şimdi gelin yeni isimler (Namenwörte)
öğrenelim (Lütfen Artikelleri ile öğrenin)


der  Artikelli isimlere örnek :
der Boden  :  yer,taban - der Teppich : halı  - der Balkon :  balkon
der Garten  :  bahçe    - der Tisch :  masa   - der Stuhl  :  sandalye
der Pullover:  kazak - der Spiegel: ayna - der Becher :bardak, kase
der Ofen :  fırın, soba  - der Eimer  : kova   - der Schrank : dolap
der Mann :  adam   - der Vater  :  baba  - der Sohn   :  oğul
der Opa    :  dede -     der  -  der Löve :  aslan   - der Tiger  :  kaplan
der Esel    :  eşek  - der Affe  :  maymun  - der Hund   :  köpek
der Vogel  :  kuş  - der Tag  :  gün        - der Mond   :  ay
der Stern  : yıldız  - der Himmel  : gökyüzü -
der Lehrer  :  erkek öğretmen

.....................................................................................................................
die Artikelli isimlere örnek
die Tür :  kapı    - die Decke  :  battaniye, tavan - die Wand  : duvar
die Treppe :  merdiven - die Küche : mutfak - die Hose : pantolon
die Jacke  : ceket   - die Tasse  :  fincan    - die Suppe  :  çorba
die Frau :  kadın  - die Mutter :  anne  - die Tochter   :  kız
die Oma :  büyük anne  - die Nacht :  gece  - die Sonne  :  güneş
die Wolke  :  bulut  - die Katze  :  kedi    -    die Tasche    :  çanta
die Lehrerin  :  bayan ögretmen
.......................................................................................................................
das  Artikelli isimlere örnek
das Fenster:  pencere  - das Zimmer : oda     - das Bett      :  yatak
das Kissen  :  yastık  - das Hemd  :  gömlek -  das T-Shirt   :  fanila
das Brot    :  ekmek  - das Messer :  bıçak -    das Wasser  :  su
das Essen :  yemek  - das Kind :  çocuk  - das Heft   :  defter
das Bild    :  resim  - das Auto  :  otomobil -  das Pferd  :  at
.........................................................................................................................
7. BÖLÜM  -  Fiiller  -  das VERB
Eylem bildiren kelimelere fiil denir. Bu Almancada da böyledir. Fiiller Almancada özneden hemen sonra gelirler. (Ich gehe in die Schule. - Ben gidiyorum okula.)
Her gün kullanilan fiillere örnekler:
machen- yapmak ,  lesen - okumak  ,  sehen - görmek  ,  lieben - sevmek  ,  leben - yasamak  ,  essen - yemek yemek  ,  spielen , oynamak  ,  gehen - gitmek  ,  halten - durmak  ,  schlafen - uyumak  ,  fahren - arac sürmek  ,  achten - dikkat etmek  ,  sprechen - konusmak  ,  gucken - bakmak  ,  laufen - kosmak  ,  sitzen - oturmak  ,  schreiben - yazmak  ,  sammeln - toplamak  ,  reparieren - tamir etmek  ,  trinken - icmek  ,  arbeiten - calismak  ,  spazieren - gezmek  ,  denken - düsünmek  ,  schwimmen - yüzmek  ,  küssen - öpmek  ,  steigen - yukari cikmak  ,  wiegen - tartmak  ,  hüpfen - ziplamak  ,  reden - sohbet etmek  ,  sparen - tasarruf etmek  ,  springen - atlamak
BAZI Fiillerin Önüne -zu , -ver , -ein , -durch , -hin , -ab , -an  gibi ekler getirilerek o fiilin anlamı değiştirilir.
kaufen : Satın almak, einkaufen : alış veriş yapmak, verkaufen : satmak,  zu verkaufen : Satılık
hören : Duymak, zuhören : Dinlemek, verhören : Yanlış duymak, ifade almak, hinhören : Belli bir şeyi (dersi) dinlemek
fahren : (araç ile) gitmek, einfahren: girmek, verfahren: yolunu kaybetmek, ausfahren: çikmak, abfahren: hareket etmek
halten : Durmak,  anhalten: durdurmak,  verhalten: davranmak,  aushalten: dayanmak,  abhalten: (para) tahsil etmek
nehmen : almak,  zunehmen: şişmanlamak,  abnehmen: zayıflamak,  wegnehmen: elinden almak,
geben : vermek, zugeben: devam etmek / kabullenmek,  ausgeben: ismarlamak,  eingeben: vermek,  vergeben : affetmek
schauen : Seyretmek, zuschauen : (film) izlemek, hinschauen : Bakmak, umschauen : Çevresine bakınmak,  nachschauen : Kontrol etmek
sehen : Görmek, zusehen : kabullenmek, nachsehen : Kontrol etmek, versehen : Yanlış görmek, durchsehen : Bakmak, wiedersehen : Tekrar görüşmek

laufen : Koşmak, weglaufen (kaçmak...), verlaufen (yolunu kaybetmek)
spielen : Oynamak, mitspielen (beraber oynamak), verspielen (kumarda veya bahiste kaybetmek)
schreiben : Yazmak, verschreiben (yanlış yazmak), einschreiben (birisine iadeli mektup göndermek), anschreiben : müracaat etmek
reisen : Seyahat etmek, verreisen (seyahatte olmak), anreisen (gideceği yere varmak), losreisen (yolculuğa çıkmak)
schlafen : Uyumak, verschlafen (uyuya kalmak, uzun uyumak),
ausschlafen: Uyanmak, einschlafen: Uyuyakalmak
ziehen : Çekmek, anziehen (elbise giymek), verziehen : defolup gitmek), umziehen (başka bir eve taşınmak), fortziehen (çok uzak bir yere taşınmak)
streichen : Boyamak, anstreichen : bir yeri renkli boyamak, umstreichen : rengini değiştirmek
YARDIMCI FIILLER IçIN Bkz. "DEUTSCH FÜR TÜRKEN TEIL 2 "

FİİLLERDE ZAMAN
Almanca da da Türkçe de olduğu gibi ;
Basit ve BirleşikZamanlar
olmak üzere iki çeşit zaman kavramı vardır.
-BİZ BU BÖLÜMDE BASİT ZAMANLARI ÖĞRENECEĞİZ-
Almanca da  ki   basit zamanlar 3  Tanedir.
1-   (die Vergangenheit)   :  Geçmiş  Zaman
2-   (der Gegenwart)         :  Şimdiki Zaman
3-   (die Zukunft)              :  Gelecek Zaman
Fiil  Çekimleri :  VERGANGENHEIT  -  Geçmiş Zaman
Ich habe ein Buch gelesen.            Ben bir kitap okudum.
Du hast ein Buch gelesen.             Sen bir kitap okudun.
Er (sie-es) hat ein Buch gelesen.      O bir kitap okudu.
Wir haben ein Buch gelesen.           Biz bir kitap okuduk.
Ihr habt ein Buch gelesen.             Siz bir kitap okudunuz.
Sie haben ein Buch gelesen.          Onlar bir kitap okudular.

Ich habe gelacht.                  Ben güldüm.
Du hast gelacht.                   Sen güldün.
Er (sie-es) hat gelacht.           O güldü.
Wir haben gelacht.                Biz güldük.
Ihr habt gelacht.                   Siz güldünüz.
Sie haben gelacht.                Onlar güldüler.


Örnek:  (die Vergangenheit) "-di li geçmiş zaman"  1. tekil şahıs (haben yardımcı fiili ile)
Ich habe ein Buch gelesen.         Ben bir kitap okudum.
Ich habe dich gesehen.               Ben seni gördüm.
Ich habe einen Auto gekauft.       Ben bir araba satın aldım.
Ich habe gestern geschwommen.  Ben dün yüzdüm.
Dikkat  edersek, geçmiş zaman şeklinde  bazı fiillerin önüne
"ge" ekini koyduk.
Şimdi de siz şu fiillerin çekimini yapmaya çalışın.
sehen,  schlafen, fahren
Geçmiş zamanla ilgili olarak bir de şu şekil vardır. (Partizip Perfekt)
Ich habe das gemacht.                   Bunu ben yaptım.
Ich habe an dich  gedacht. Ben seni düşündüm.

Ich habe gestern Fussball gespielt. Dün futbol oynadım.
Ich habe Deutsch gelernt.               Ben Almanca öğrendim.
Du hast gelacht.                            Sen güldün.
Er hat geguckt.                              O  baktı.
Wir haben dich gesehen Biz seni gördük. (1. çoğul şahıs)
Görüldüğü gibi biraz farklı olarak fiilin önüne ''ge''  sonuna
da ''t'' getirdik. (haben yardımcı fiili ile)
Şimdi de şu fiiller ile çalışmalar yapalım: (Fiil çekimlerini yapın)
Ich habe gehört.  Du hast ....              Er hat.....         Wir........     ...... 
Ich habe gedacht.  Du   .......               ...............         ............  
Ich habe gelogen.   Du    ........        ..................           ................
Ich habe neues Auto gekauft.  Du   .......    .......    ......


Şimdiki Zaman fiil  çekimi


Ich lese ein Buch ...............Ben bir kitap okuyorum.
Du liest ein Buch ...............Sen kitap okuyorsun.
Er (sie-es) lies ein Buch.......O kitap okuyor.
Wir lesen ein Buch..............Biz kitap okuyoruz.
ihr liest ein Buch.................Siz kitap okuyorsunuz.
Sie lesen ein Buch...............Onlar kitap okuyorlar.
Şimdi de siz aynı şekilde "gehen" fiilinin çekimini yapın.
Ich gehe in die Schule.            Okula gidiyorum.
Du gehts in  .................
Er geht ........
Wir
Ihr
Sie
.......................................................................................................


8. Bölüm
Almanca da  SIFATLAR  -
(DAS ADJEKTIV / WIEWÖRTER)
Almanca da sıfatlar küçük harf ile başlar. Bir ismin
nasıl olduğunu anlatır.
klein : küçük, gross : büyük, neu : yeni, lang : uzun, kurz : kısa
alt : eski, nah : yakın, fern : uzak,   sauber : temiz, dreckig : pis,
weich : yumuşak,    hart : sert, schön : güzel, hässlich: çirkin,
frisch : taze, tief : alçak, hoch : yüksek,   satt : tok, hungrig: aç
dick : kalın,    dünn : ince, kalt : soğuk, warm : sıcak,
hell : aydınlık, açık, dunkel : karanlık koyu, weiss : beyaz,
schwarz : siyah, blau : mavi, rot : kırmızı,      grün : yeşil,
gelb : sarı, grau : gri,    orange : kavuniçi,   braun : kahverengi
lang : uzun, kurz : kısa,     glatt : düz,      wellig : dalgalı

Almanca da Sayılar:
1- ein(ayn), 2- zwei(svay), 3- drei(dray), 4- vier(fiye)
5- fünf,  6- sechs(zeks), 7-sieben(zibın),  8-acht(aht)
9- neun(noyn), 10-zehn(seyn),  11-elf, 12- zwölf(svölf)
13- dreizehn(drayseyn), 14- viertzehn, 15-fünfzehn,
16- sechszehn, 19- neunzehn, 20- zwanzig(svanzig)
30- dreisig, 40- viertzig, 50- fünfsig, 60- sechsig,
70- siebzig, 80- achtsig, 90- neunsig, 100- hundert, 1000- tausend
Almanca da SAYILARIN OKUNUŞU, Türkçe de ki gibi değildir !
İki basamaklı sayılarda, önce tek basamaklı sayı, sonra iki basamaklı
sayı söylenir.
ÖRNEK: 15- onbeş - fünf zehn(beş on), 19- ondokuz - (neunzehn)
Bu yirmiye kadar böyledir.
Yirmiden sonra ise şöyledir:
21- ein/und/zwanzig (bir ve yirmi), 37- sieben/und/dreizig,
58- achtundfünfzig, 81- einundachtzig, 94- vierundneunzig
Şimdi siz de iki basamaklı sayılar ile çalışmalar yapın



9. Bölüm
Şimdi de kolay cümleler kuralım:
Dikkat: Sonu "-en" , olan kelimeleri " ın" ,  (...gutın morgın)
sonu "-er"  , ''-r'' , olan kelimeleri  de "ya , a" olarak, okuyun !(der Lehrer - deya Lehra)
Hallo :  Merhaba -Guten Morgen: Günaydın, Guten Abend : Iyi akşamlar,
Guten Tag : Iyi günler - Gute Nacht : Iyi geceler, Danke schön:Teşekkür
ederim, Danke sehr : Çok teşekkürler, Bitte : Lütfen : Gerne : Memnuniyetle
Ja(ya) : Evet, Nein(nayn): Hayır,  Jetzt(yetz) : Şimdi,Nachher(nahiya):Sonra
Gleich(glayş) : Hemen, Wie viel(fil) Uhr(uğa) ist es? :   Saat kaç?
Können Sie mir helfen bitte? :  Bana yardım edebilir misiniz lütfen?
Wie geht es dir? :  Nasılsın?  -   Es geht mir gut :  Ben iyiyim
Wie geht es Ihnen? :  Nasılsınız?  - Was machst du? :  Ne yapıyorsun?
İch arbeite(arbayte)  :  Ben çalışıyorum, İch lese ein Buch : Ben bir kitap okuyorum.
Wo : Nerede?  - Wie(vi) : Nasıl?  - Wann(van) : Ne zaman? - Warum : Niçin
Womit? : Ne ile?  Welche?(velçi) : Hangi,hangisi?



Ich (iş) mache meine Hausaufgaben. Ev ödevimi yapıyorum.

Ich gehe einkaufen. Alış veriş yapmaya gidiyorum.

Ich habe hunger. Benim karnım aç.

Ich bin satt. Benim karnım tok. / Ben doydum.

Ich gehe spazieren. Ben gezmeye gidiyorum.

Wir haben ein neues Haus gekauft. Biz yeni bir ev aldık.

Mein Vater hat ein neues Auto gekauft. Babam yeni bir araba satın aldı

Ich möchte deutsch lernen. Ben Almanca öğrenmek istiyorum.

Die Türkei ist ein schönes Land. Türkiye çok güzel bir ülkedir.

Heute ist das Wetter sehr schön. Hava bu gün çok güzel.

Gestern nacht hat es geschneit. Dün gece kar yağdı.

Im Juni werden wir nach Ankara fahren.    Biz haziran ayında Ankara ya gideceğiz.

Ich gehe in die 8. (achte) Klasse. Ben 8. sınıfa gidiyorum.

Die Kinder spielen Fussball. Çocuklar futbol oynuyorlar.

Der Arzt hat mir Medikamente gegeben / verschrieben. Doktor bana ilaç verdi/yazdı.

Ali ist krank geworden. Ali hasta oldu.

Nett Sie / Dich kennenzulernen. Sizinle / seninle tanışmak çok güzel.

Mein Name ist Ali. Wie heisst Du? Benim adım Ali. Senin adın ne?

Wo wohnst Du? Nerede oturuyorsun?

Mein Vater arbeitet in der Fabrik. Babam fabrikada çalışıyor.

Ich mag meinen Lehrer / meine Lehrerin sehr! Ben öğretmenimi çok seviyorum.

DER ZUSAMMENGESETZTE SATZ  :  Birleşik Cümle
Birbiriyle ilgili iki cümlenin birleşmesi ile olan cümledir.
Birinci cümle ikinci cümleden virgül ile ayrı lı r.
Birinci cümleye Hauptsatz, ikinci cümleye de Nebensatz denir.
Birleşik cümlelerde iki cümle arasında "wenn" veya "als" gibi bir bağlaç kelime vardır.
Iki cümle arası na da virgül konur.
Örnek:  *Ich werde arbeiten, wenn ich gesund bin. (Iyi olunca işe gideceğim / çalışacağım.)
*Ruf mich bitte an, wenn du da bist. (Oraya gelince lütfen beni -telefonla- ara.)
*Ich kam in die Schule, als ich 7 Jahre alt war. (Okula başladığımda 7 yaşındaydım.)
veya,    *Kann ich das Messer haben, damit ich das Brot schneide. ((Ekmek kesmek için bıçağı alabilir miyim?)
*Ich denke, dass du gut gearbeitet hast. (Iyi çalıştığını düşünüyorum.)
*Ich habe Zeit, eine lange Wanderung zu machen. (Uzun bir gezinti yapmak için vaktim var.)

10. BÖLÜM
ALMANCA DA DÜZGÜN BİR CÜMLE, SORU CÜMLESİNE NASIL ÇEVRİLİR ?
Bunu yapmak çok kolay. Baş taraftaki özne ile hemen yanında bulunan fiilin yerlerini
değiştirerek soru cümlesi yapabiliriz.
Örnek:
Ich möchte spielen. - ( oynamak istiyorum.)
Möchte ich spielen? - (oynamak istiyor muyum?)
Ihr könnt hören. (duyabilirsiniz) -
Könnt ihr hören? (duyabilir misiniz?)
ÖDEV : Şimdi de siz yukardaki  bütün düzgün cümleleri, soru cümlelerine çevirmeye çalışın.


ALMANCA DA OLUMLU CÜMLE, NASIL OLUMSUZ CÜMLE YAPILIR ?
Bu da çok kolay.
Yardımcı fiilden sonra gelen fiilin/yüklemin önüne nicht kelimesi getirilir.
Örnek: Ich habe gelesen. (Ben okudum.) - Ich habe nicht gelesen. (Ben okumadim.)
Ich kann Auto fahren. (Ben araba sürebilirim.) - Ich kann nicht Auto fahren. (Ben araba süremem.)
Das Wetter heute ist schön. (Bugün hava güzel.) - Das Wetter heute ist nicht schön. (Bugün hava güzel değil.)
Ali darf nach Köln fahren. (Ali Köln e gidebilir.) - Ali darf nicht nach Köln fahren. (Ali Köln e gidemez.)
11. Bölüm

Günlük Hayatta Kullanılan Kelime ve Cümleler:
Günaydın -  guten Morgen,  iyi günler - guten Tag,  iyi akşamlar - guten Abend,  iyi geceler - gute Nacht,
Merhaba - Hallo,  evet - ja,   hayır - nein,   lütfen - Bitte,   özür dilerim/afedersin - Entschuldigung,
Allaha ısmarladık - auf wıedersehen,  Nereye gidiyorsun? - Wo gehts Du hin?  Ne yapıyorsun? -  Was machts Du?
Nerede oturuyorsun? -  Wo wohnst Du?,   Nerede çalışıyorsun? - Wo arbeitest Du?,   Senin adın ne? - Wie heist Du?
Kaç yaşındasın? - Wie alt bist Du?  Ne zaman geldin? - Wann bist Du gekommen?,   Nasılsın? -  Wie gehts Dir?,
Sen ne zaman doğdun? - Wann bist Du gebohren?,   Saat kaç? -  Wie viel Uhr ist es?
Şimdi - Jetzt,  Sonra - Speter,   Bu kim? - Wer ist das,   Bu Ahmet Bey - Das ist Herr Ahmet,
ALMANCA RENKLER:
koyu - dunkel,   açık - hell
beyaz - weiss,   siyah - schwarz,   kırmızı - rot,   mavi - blau,   yeşil - grün,   sarı - gelb,   gri - grau,   mor - lila,
pembe - rosa/pink,   turuncu - orange(oranj),   kahverengi - braun,   bej - beige,   lacivert - dunkel blau,
ALMANCA GÜN VE AYLARIN İSİMLERİ:

GÜNLER: PAZARTESİ - MONTAG, SALI - DİENSTAG,    ÇARŞAMBA - MİTTWOCH,

PERŞEMBE - DONNERSTAG, CUMA - FREITAG, CUMARTESİ - SAMSTAG, PAZAR - SONNTAG

Bugün - Heute,  Yarın - Morgen,  Dün - Gestern,  Öbür gün - Über Morgen,  Evelki gün - Vor Gestern,

AYLAR: OCAK - JANUAR, ŞUBAT - FEBRUAR, MART - MAERZ(MERZ), NİSAN - APRİL, MAYIS - MAİ(MAY),

HAZİRAN - JUNİ, TEMMUZ - JULİ, AĞUSTOS - AUGUST, EYLÜL - SEPTEMBER, EKİM - OKTOBER,

KASIM - NOVEMBER,    ARALIK - DEZEMBER

ZAMAN KAVRAMI: SANİYE - SEKUNDE,    DAKİKA - MİNUTE,    SAAT - STUNDE,

GÜN - TAG,    HAFTA - WOCHE,   AY - MONAT,    YIL - JAHR,    YILBAŞI - SİLVESTER
ALMANCADA SAATİN VE ZAMANIN SÖYLENMESİ:
SAAT KAÇ? - WİEVİEL UHR İST ES?,     SAAT ON - ES İST ZEHN UHR(uğa),     SAAT BİR BUÇUK - ES İST HALB ZWEİ
SAAT ÜÇÜ ÇEYREK GEÇİYOR - ES İST VİERTEL NACH DREİ,     SAAT BEŞE ÇEYREK VAR - ES İST VİERTEL VOR FÜNF,
SAAT YARIM - ES İST HALB EİNS,     SAAT DÖRDE YİRMİ VAR - ES İST ZWANZİG VOR VİER,     SAAT BİRİ 25 GEÇİYOR-
ES İST FÜNF VOR HALB ZWEİ,     SAAT 11 E 25 VAR - ES İST FÜNF NACH HALB ZWÖLF
ALIŞTIRMALAR - ÜBUNGEN: Saatleri Almanca olarak söylemeye çalışınız!
Saat 14.05,      9.15,      10.20,     3.30,     15.50,     16.45,     14.00,     19.25,     22.05,     6.15,     23.35
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Deutsch Für Türken Teil 2
SIFAT  TAMLAMALARI   (Das attributive Adjektiv)
Sıfat tamlaması,  Artikel ile ismin arasına bir sıfat konarak yapılır.
Der neue Stuhl   (yeni sandalye)
Die enge Strasse   (dar sokak)
Das schöne Auto   (yeni otomobil)
Görüldüğü gibi tamlama yaparken Artikelden sonra gelen sıfatın sonuna "e" eki getiriliyor.
Çoğul olan isimlerde ise "en" eki getirilir.
Die neuen Bücher,  (yeni kitaplar)  die alten Männer, (ihtiyar adamlar)  die grünen Berge ...(yeşil dağlar)
Artikellere göre ismin dört halinde sıfatların aldıkları takılar şöyledir:
Örnek:---------------------der Artikel: --- die Artikel: --- das Artikel:
Nominativ ...................... -e .................-e .....................- e
Akkusativ .....................-en ..................-e .....................-e
Dativ ........................... - en .................-en ...................-en
Genitiv ..........................-en .................-en ...................-en
Tüm artikellerde,  çoğul olan isimlerin önüne gelen sıfatın arkasına "en" eki getirilerek sıfat tamlaması yapılır.
Bazı durumlarda sıfat tamlamaları isim olarak da kullanılır. O zaman sıfat büyük harf ile yazılır.


Örnek: ---------------- der Artikel ..............die Artikel ................das Artikel
Nominativ ................ der Fremde ............die Hübsche ................das Gute
Akkusativ ................ den Fremden ..........die Hübsche ................das Gute
Dativ ....................... dem Fremden .........der Hübschen .............dem Guten
Genitiv .................... des Fremden ...........der Hübschen ............des Guten
Almanca da TÜMLEÇLER (DAS DATİV OBJEKT ve AKKUSATİV OBJEKT)
Birinci bölümde öğrendiğimiz gibi Almanca da ÖZNE (SUBJEKT) ve YÜKLEM (PRÄDİKAT) ile basit cümle yapılıyor. Cümlenin daha anlamlı olması için tümleçler kullanılır.  –i HALi nde olan tümlece, NESNE denir (Akk. OBJEKT). Objekt genelde bir isim veya zamir soyundan bir kelime ile yapılır.
Mein Vater fährt das Auto. (Babam araba sürüyor.) Meine Mutter kocht das Essen. (Annem yemek pişiriyor.)
Ali macht seine Hausaufgabe. (Ali ev ödevini yapıyor.) Die Kinder spielen Fussball. (Çocuklar futbol oynuyor.)
DİKKAT: Görüldüğü gibi tümleç (nesne- Objekt), yüklemden (Prädikat) hemen sonra geliyor. Akkusativ ve Dativ tümleçler cümlede her fiil ile kullanılamaz. Çünkü  isimlerin dört haline her fiil uyum sağlamaz.
Aşağıda verilen fiilleri öğrenirsek, cümlelerimizi daha doğru ve daha düzgün kurarız.
Akkusativ (Objekt) tümleç olarak kullanılan bazı fiiller (geçişli fiiller) şunlardır: Hören, lernen, essen, trinken, finden, tragen, fragen, kennen, rauchen, waschen, bauen, schützen, legen, kochen, suchen, machen, haben, umarmen...
Dativ  (Objekt) tümleç olarak kullanılan bazı fiiller (geçişsiz fiiller) şunlardır: Antworten, danken, gefallen, nützen, fehlen, helfen, genügen, passen, glauben, dienen, raten, befehlen, leuchten, gleichen, winken, nützen, drohen...
Hem Akkusativ, hem de Dativ tümleç olarak kullanılan bazı fiiller şunlardır:  Malen, bringen, nehmen, zeigen, lassen, kaufen, sagen, erzählen, schenken, melden, geben, verkaufen, schreiben, befehlen, stehlen, holen, rauben.

Akkusativobjekti bulmak için  wen? - kimi? (canlılar) was? - neyi? (cansızlar) sorusu sorulur.
Dativobjekti bulmak için  wem? - kime? sorusu sorulur.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder