Redhouse

Osmanlıca – İngilizce sözlük niteliğinde Osmanlıcadan İngilizceye yapılan ilk ve kapsamlı lügattir.  1890’da 12 cild halinde yayımlandı. Sir James W. Redhouse’ın el yazması olan eserinin orijinal bu gün  British Museum’da dır.

Sir James William Redhouse

 

 

 

 

Osmanlıca harflere göre alfabetik sıralanan sözlükte kelimelerin Arapça, Farsça, Türkçe mensubiyetleri gösterilmekte, latin harfi okunuşları ile, türü belirtilmekte, numaralarla anlam farkları ve deyimler İngilizce verilmektedir.

 

 

Sözlük yazarı Sir James W. Redhouse 30 Aralık 1811’de Londra’da doğmuştur. 1819’da yetim ve öksüz kalarak Christ’s Hospital adlı yardım ve eğitim vakfına yerleştirilmiştir. Burada denizcilik, haritacılık, teknik resim, trigonometri gibi konularda tahsil görmüştür. 1826′da disiplinsizlik nedeniyle okuldan uzaklaştırılınca, Akdeniz’e açılan bir gemi ile yolculuğa çıkmış ve İstanbul’a gelmiştir. İstanbul’da Mühendishane-i Berri-i Hümayun’da teknik ressam olarak uzun yıllar çalışır burada kaldığı 8 yıllık sürede Türkçe, Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenir.

 

1840′tan sonra Hariciye Nezareti tercümanı olarak görev alır ve dış temasların çevirisini yürüttür. 1853′de İngiltere’ye dönerek, dışişlerinde Doğu dilleri tercümanlığı yapar. Royal Asiatic Society derneği üyeliğine seçilir ve, Sir unvanı alır. 1892′de vefat eder.

1811’de Londra’da doğdu. 5 Yaşında babasını kaybetti. 8. Yaşında iken yetimler için eğitim veren, sert disiplinli bir denizcilik okuluna kaydoldu. Bir süre sonra disiplinsiz ithamıyla buradan çıkarıldı.

….

1826’de Kamarot olarak bir ticaret gemisine girdi ve gemi İstanbul’a uğradığında işinden ayrıldı. Daha sonra İstanbul yılları ve Osmanlı hizmetinde geçirdiği günler başladı.

…

Erzurum’a, Rusya’ya, Malta’ya ve Osmanlı hükümet görevlisi olarak tekrar İngiltere’ye gitti. Diplomatik meselelerde üst görevler aldı. İftihar nişanı ve pek çok hediye ile taltif edildi

…

1853’de emekli olarak İngiltere’ye döndü. Cambridge Üniversitesinde fahri doktora titri, 1888’de Kraliçe Viktoria’dan şövalyelik (Sir) nişanı aldı. 1892’de Londra’da öldü.

…

Hayatı boyunca Britanya tahtında 4 Kral, Osmanlı tahtında 5 padişah görmüş, Osmanlılar ile ilişkileri çok iyi olmasına rağmen İngiliz hükümeti ile pek geçinememiştir. Belki de bu yüzden Encyclopedia Britaninca’ya biyografisi konmamıştır.

Başlıca Eserleri

Redouse’un;  İngilizce-Türkçe sözlük, etimolojik Osmanlıca Sözlük,  Osmanlıca gramer kitabı,  Osmanlıca cep kitabı vs . dil ve sözlük çalışmaların yanı sıra Kral IV. William’ın Sultan Mahmud’a hediye ettiği İbn-i Battuta Seyyaha namesinin Türkçeye aktarılmasına yardımcı olmuş, Fransız ormanlılık kanun ve nizamnamelerini çevirmiştir.

Esmaü’l Hüsna’yı, Hz. Muhammed için yazılmış Bürde kasidesini, Mevlana’nın Mesnevi’sini ve bugün Osmanlı tarihi kaynakları arasında kullanılan Eflaki’nin Menakıbü’l‘ârifin eserinden bazı pasajları İngilizceye tercüme etmiştir. Türkçeye İncil tercümesi yaptıysa da misyon tarafından beğenilmeyerek basılmamıştır.

Osmanlı Bilimler Akademisine Üye

1851’de Fransız Akademisi örnek alınarak kurulan Encümen‐i Daniş’e (Bilimler Akademisi) kırk Türk üyenin yanında; Hammer, Bianchi gibi doğu bilimcilerle beraber Redhouse’da üye seçilir.