"Burada, Kuzey Fenike kıyılan üzerindeki Biblos (Byblos)
kentinin antik yazıtlarının çözümlenmesinden de
söz edilmesi gerekir. Ugarit dilinin çözümcülerinden
Fransız Araştırmacı Dhorme 1 946 yılında bu dille uğraşmıştır.
Elde ettiği sonuçlar hala tartışma konusudur.
Biblos, Fenike kültürünün en eski merkezlerindendi ve
daha M.Ö. III. binyılın başlangıcından itibaren Mısırla
il. binyılda dahi devam etmiş yoğun ilişkilere sahipti.
Biblos' un Fenike alfabe yazısındaki en eski yazıtları,
M. Ö. 1 000 yıllan civarında kayda geçirilmişlerdir. Ama
doğal olarak bunlardan bazıları daha önceki çağlarda
da yazılmıştır. il. binyıla ait lahitlerden bazılarında Mısır
dilinde kayda geçirilmiş yazıtlar bulunmaktadır. Mısır'
daki El-Amarna arşivi de, Biblos'ta diğer ülkelerle
siyasi ve ticari ilişkilerde kullanılmak üzere Babil çivi
yazısıyla yazılmış Akadca metinler bulunduğunu doğrulamaktadır.
Belki de lesadüfi olarak kullanılan bu yabancı
yazıların yanında, bize çok iyi şartlar altında
ulaşmış iki bronz tablet, hayli hasar görmüş taş bir levha
ve dört adet bronz spatül ve başka bir taş levhaya ait
üç fragman üzerinde görünen yazı yer almaktadır. Arkeologlara
göre, bütün bu ele geçen parçalar, M.Ö. il.
binyılın başlangıcına veya III. binyılın sonuna aittir: Bu
nedenle, ben bunları «Protobiblos» olarak adlandırmak
isterim. Bütün bu yazıtlar, M. Dunand tarafından,
Byblia Gra mmata [Biblos Dili Grameri] (Beyrut, 1 945) kitabının
71-135. sayfaları arasında yayımlanmıştır."
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder