leyte

arapça'ya ait leyte ve lealle kelimelerinin ikisi de insan hayatının en problemli kelimelerinden biri olan keşke ile benzer manalara gelir. nahiv müzakerelerinde leyte için temenni, lealle için de teracci yani ümit manası içerdiği vurgulanır. aralarındaki en belirgin fark leyte'nin gerçekleşmesi mümkün olmayan keşkelerde kullanılmasıdır. kur'an-ı kerim'de; ateşle yüzleştiği anda fayda vermeyeceğini anlamasına rağmen pişmanlığını ifade eden kişilerin ağzından dökülen cümlelerin hemen hepsi leyte ile başlar.

harun reşit'in sarayında da yaşamış abbasi şairlerinden ebu'l atahiye' ömrünün sonlarına doğru yazdığı muhtemel bir beytinde,

leyte'ş-şebâbe yeûdü yevmen
fe uhbirahû bimâ fe'ale'l-meşîbü

"gençlik, sadece bir günlüğüne geri gelse de, ihtiyarlığın bana neler ettiğini ona anlatsam", derken muhal bir şeyi temenni ettiğinin farkında olduğunu gösteriyor leyte'siyle. 

lealle için durum biraz daha farklıdır. gerçekleşmesi ümit edilen, umulan şeyler için de kullanılır: 

lealle'llahe ğâfiru zenbî / umulur ki cenâb-ı hakk günahlarımı affeder

لَيْتَ  الشَّبَابَ  يَعُودُ  يَوْمًا

Leyte’ş-şebâbe yeûdu yevmen

Keşke gençlik bir gün geri dönse... (Keşke gençlik geri gelse...)

Keşke	Leyte	لَيْتَ
Gençlik	Eş-şebâb	اَلشَّبَاب
Dönse	Yeûdu	يَعُودُ
Bir gün	Yevmen	يَوْمًا

Arapça gramerinde (İnne ve kardeşleri, inne ve benzerleri) olarak geçen bir konu vardır.

Bu gruptaki edatlar, isim cümlesinin başına gelirler

 لَيْتَ  (Leyte:keşke) anlamındaki edat da bu gruptandır

Gramer kitaplarında, bu edat için genellikle,  ihtiyarlığın zorluğuna vurgu yapan şu örneği verirler

Keşke gençlik bir gün geri dönse (gelse) !