Hakkı gel sırrını eyleme zahir,
Olmak ister isen bu yolda mahir,
Harabat ehlini hor görme şakir,
Defineye malik viraneler var.
Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri
Ufak bir İzah da ekleyeyim; bulunduğum bir mecliste hoca sohbet esnasında bu kıtaya nazire mahiyetinde şu kıssayı anlatmıştı;
İbrahim Hakkı Hazretlerinin meyhane meselesi… malumdur…
Bir Zakir, bir de Şakir var! Küçüğünün adı Zakir, büyüğünün adı Şakir, oğulları, mahdumlar!
Şakir uslu çocuk, babasının fikrine itibar ediyor, babasıyla beraber haşır-neşir oluyor. Bu çocuğun genç yaşta kendisine itibar etmesi hoşuna gidiyor. Babası Hasankale’ye çıkarıyor, imanın son merhalesini bir denemeye! Oğlum! diyor; bak, şu kuşlar uçuyor ya… kalenin burcuna çıkmışlar…
- “Evet baba” diyor.
- Şimdi ben sana bir şey okuyacağım diyor. Hadi oğlum dediğim zaman; kendini koyvereceksin aşağıya! Korkma hiç birşey olmazsın, diyor.
Ne ise gidiyor. “He baba, he baba” diyor ama…
- Hadi oğlum diyor!
- ?......
- Oğlum diyor, adam ol! Gadir değil mi Allah!
- “He baba, Gadir” diyor.
- Oğlum madem ki Allah Gadir, sen ona teslim oluyorsun!.. Ver ona ne ediyorsa etsin.
- Oğlum sen diyor, salavat duaları okumadın mı?
- He, okudum baba!
- Peki diyor, şurada iki rekat namaz kıl, yine o salvat dualarını çift, çift oku diyor, böyle çifter oku selamı ver, gel buraya!
Namazını kılıyor, o duaları babasının dediği gibi çifter okuyor. O kolay iş, ne var! Babası dese ki, “oğlum bir hafta geceli-gündüzlü namaz kılacaksın, kılar.
Peki, gidiyor-kılıyor, selam veriyor geliyor!
- “Hadi oğlum” diyor…
Şimdi, onlar kalede uğraşmakta olsunlar. Gelelim Zakir’e… Zakir de işte fırsat buldukça namaz kılıyor, fırsat buldukça kılmıyor, meyhanelerde geziyor. Hiç İbrahim Hakkı Hazretleri’nin oğlu diyecek tarafı yok!
Ne yapayım, ben istemiyorum ama diyor, işte böyle oluyor! Taşım diyor, taşım! Taşkınlığımdan oluyor diyor, bu işler kendi kendine…
Parasız bir devresine gelmiş, epeyce meyhaneciye borcu olmuş. Daha utanıyor ki, gidip meyhaneye uğraya! Borcunu veremediğinden de sıkılıyor. Neşesiz çocuk.
Mübarek geliyor… Şakir’i kaleye çıkartmadan evvel… o gün sabahtan gidiyor meyhaneciye:
- Oğlum! diyor, bizim çocuğun sana biraz borcu var galiba!:
- Aman efendim!:
- Canım bırak diyor, bu amanı. Yani şunu açık söyle!
- Aman…
- Canım diyor, doğru söyle işte… benim oğlumun buraya borcu var diyor!
- Haa…
- Peki ne kadar, söyle!..
- ………………
- Al şu parayı, daha ne kadar isterse, ne kadar içerse ver diyor, parası benden.
Harçlık da isterse ver diyor.
- Aman efendim daha!..
- İşte şöyle olur, böyle olur.
Peki, geçip gidiyor… tamam.
O mübareğin eline para mı geçiyor, yoksa yüzümü kızarıyor iki kadeh daha mı istiyor, işte hakkın tecellileri… İşte o birbirine rast gelecek! Geliyor, diyor kardeşim sana da çok borcumuz oldu ama, bilmem ki…
- Yok diyor, borcun yok!
- Yahu var!
- Vallaha yok diyor yahu! Yemin ediyor!
- Yahu var, ben biliyorum borcu…
- Kardeşim diyor, vardı ama verdiler.
- Hele, hele kim verdi!
- Diyor ki; baban geldi, mesele böyle böyle…
- Aaaaaaaa diyor demek ki benim bu kadar isyanıma karşı, ona yakışmaz bir evlat olduğuma karşı, o yine bana babalık şefkatini gösteriyor da, benim canımın sıkıntısını biliyor, geliyor burada borç ödüyor!.. Hangi tarafa gitti?!..
- Bilmiyorum diyor, burdan çıktı ama…
Oradan artık yüreği iyice kırkırlaşmış, koşuyor geliyor eve.
- Ana diyor, nereye gitti babam?
- Ağabeyinle Hasankale’ye çıktılar oğlum, diyor.
Hababam koşuyor peşine ki bu, gidip buluyor!
- Baba, baba diyor; onu sen bu acize söyle ki, göresin canını sana kim kurban ediyor!
- Hadi oğlum diyor!
- Ya Allah, Bismillahirrahmanirrahim diyor, tamam!.. Ayakları yerden kesiliyor, bu iş bitti!..
Dönüşte diyor ki, malum işte meşhur halk dilinde, her yerde söylenen meşhur bir kelam olmuş.
“Harabat ehline hor bakma Şakir,
Defineye malik viraneler var”
Fuzuli
sadece şairliğiyle değil, yapıtlarının çokluğuyla da meşhurdur. Üç
divanından başka başta Leylâ ve Mecnun olmak üzere birçok eseri vardır.
Başlıca eserleri şunlardır: Leylâ ve Mecnun (ünlü bir mesnevidir);
Hadikat-üs-Süeda (Kerbelâ Olayı’nı konu alan bu düzyazı ve şiir karışımı
eser, şairin en önemli kitaplarından ve Türk edebiyatının
şaheserlerinden biridir, sonraki şairleri büyük ölçüde etkilemiş, birçok
defa basılmıştır); Beng ü Bade (500 beyitlik Türkçe mesnevi); Heft-Cam
(327 beyitlik bir sakiname); Rind ü Zahid (Farsça düzyazı); Hüsn ü Aşk
(Farsça düzyazı); Şikâyetname (Türk mizah ve hiciv edebiyatının
şaheserlerindendir) v.d.
