Dil Edinimi Nasıl Gerçekleşir?

Dil terim olarak, canlı varlıklar arasındaki iletişimi sağlayan, kendi içerisinde çeşitli kurallar barındıran, dizgelerden oluşan, son derece sistematik ve de canlı bir yapıdır. Dil kelimesi bu anlama gelmektedir. Yaşanılan dünyada insanların birbirleriyle anlaşabildikleri dil, bebeklik ve çocukluk döneminde kazanılmaktadır. Tam yaş vermek gerekirse eğer, bebek doğduğu anda dil edinmeye başlar.
Dil edinim süreci, 6 yaşına kadar devam eden bir süreçtir. Dil konusunda uzmanlaşmış kişiler, bir çocuğun dil edinebilmesi için kritik yaşın 0-6 yaş aralığı olduğunu söylemektedirler. Bu yaş aralığında çocuklar özellikle aileden ve çevreden duydukları kelimeler sayesinde dil edinirler. Herhangi bir sebepten ötürü işitme duyusunu kaybeden ve herhangi bir tedavi süreci uygulanamayan çocuklar için, 6 yaştan sonra dil edinimi oldukça zor bir hal alır. Çocuk, doğduğundan itibaren anne, baba ve kardeşten kelimeler duymaya başlar. Çocuk bu aşamada dil edinimine de başlamış olmaktadır. Duyulan seslere tepki olarak çocuktan önce ‘’agulama’’ diye tabir edilen sesler çıkar. Daha sonra bu agulamalar çeşitlenir ve çocuk yavaş yavaş ‘’anne, baba ve dede’’ kelimelerini söyleyerek konuşmaya başlar. Bu kelimelerden baba ve dede kelimeleri ikilemeden oluştuğu için çocuk tarafından daha rahat söylenir.

Dil edinimi, bebeklik döneminden itibaren başlayan ve çocuklukta da devam eden bir süreçtir. Çocuk, dil edinirken önce tek sözcük, ardından iki sözcük ve son olarak da çok sözcüklü dönemlerden geçer. Tek sözcüklü dönemde çocuklar daha çok ‘’anne, baba, su, geldi, ver,yap,mama’’ gibi tek kelime ile dertlerini anlatmaya çalışırlar. İki sözcük döneminde ise çocuklar iki kelimeden meydana gelen cümleler kurarlar. Bunlara örnek ise ‘’”baba geldi, anne ver, anne köpek”’’ gibi cümlelerdir. 2 sözcüklü dönemde ek kullanımı oldukça azdır. Çocuklar ekleri daha çok, çok sözcüklü dönemde kullanmaya başlamaktadır. Çok sözcüklü dönemde artık çocuklar 2’den fazla kelimeleri bir araya getirerek konuşmaya başlarlar. Bu dönemlerde, çocuklar bazı kelimeleri tam olarak söyleyememektedir. Bu kelimelere örnek olarak; ‘’ televizyon:cecelon, domates:totomis ‘’ gibi kelimeler verilebilir. Tabi bu liste çocuğun dil düzeyine göre onlarla ifade edilebilmektedir. Çocukların doğru telaffuz edemedikleri kelimelere halk arasında ‘’dili dönmüyor’’ da denilmektedir. Belirli yaştan itibaren bu kelimelerin hepsi çocuklar tarafından doğru bir şekilde telaffuz edilir.
Çocukların dil edinimi için kritik yaşlar bulunmaktadır. Bu kritik yaşlardan 0-3 yaş önemli bir yaştır. Bebekler, dili dil edinirken çevreden ne duyarsa ona göre şekillenir. Örneğin bebeğin doğumundan itibaren ailede hem “Türkçe”, hem “İngilizce” hem de “İspanyolca” aile tarafından aynı anda konuşulursa, bebek bu üç dili de ana dili gibi öğrenmektedir. Yani çocuklar kendilerine verileni alırlar. Burada çocuk, aileden farklı dillerde dil girdileri alır. Çocuğun vermiş olduğu sorulara da farklı dillerde cevap verilir. Çocuk, böylece doğumdan itibaren evde konuşulan dilleri ana dili olarak öğrenmiş olur. Bu duruma örnek ise, Dış devletlerde yaşayan gurbetçi aileler gösterilebilmektedir. Bebek doğduktan sonra, aile evde hem ana dillerini hem de yaşamış olduğu devletin dilini aynı anda kullanır. Çocuk bu sayede bu iki dili de oldukça kolay bir şekilde edinmiş olur.
Bebek, doğumdan itibaren aile bakımına göre şekillenir. Bebeğe ne kadar düzenli ve güzel dil girdileri sağlanırsa, çocuk büyüdüğünde güzel konuşan ve iletişim konuşan bireyler olarak yaşamlarını devam ettirir. Bu konuda ailelerin oldukça özenli davranması oldukça önemli bir konudur.

Yazar: Erdoğan Gül