Motivasyon kelimesi Latince “movere” kelimesinden
turemiştir. Anlamı İngilizce “to move” yani
“harekete geçmek, hareket etmek” olarak Turkceye
cevrilir. Motivasyon bireyde davranışı tetikleyen,
yonlendiren ve devamlı hale getiren icsel bir guc
olarak tanımlanır (Steers ve diğerleri, 2003). Motivasyon
teorileri ise insan davranışları neden ve nasıl
tetiklenir ve yonlendirilir sorularına cevap ararlar.
Motivasyon eğitim psikolojisi alanında en
onemli kavramlardan biridir. Aslında evrensel olarak kabul gormeyen bircok motivasyon
teorisi olmasına rağmen motivasyon teorileri genel olarak içerik ve süreç
teorileri olmak uzere sınıfl andırılır.
Eğitim bilimleri alanında oldukca yaygın kullanım alanına rağmen motivasyonun
tanımı uzerinde net bir fikir birliğine varılamamıştır. Uzmanlar genel olarak
motivasyonu insan davranışını tetikleyen, yonlendiren ve devamlılığını sağlayan
icsel bir guc olarak tanımlamaktadır. Bu ucleme elbette Dornyei’nin (1996)
ifadeleriyle ortuşr. Ona gore, “motivasyon teorileri genel olarak bireyin neden
boyle davrandığını, bireyi bu davranışa iten tetikleyicinin ne olduğunu ve oluşan
mevcut davranışın nasıl yonlendirildiğini ve davranıştaki devamlılığının nasıl sağlandığını
acıklamaya calışır ve bireyin herbir davranışı ayrı bir motivasyon teorisiyle
ilişkilendirir.”
Anlam yükleme teorisi (attribution theory), arzulanan başarı (achievement
motivation), kaygı (anxiety) ve öz-saygı (self-esteem) motivasyonun temel yapıları
olarak adlandırılır. Motivasyonun bilinen en iyi teorilerinden biri anlam yukleme
teorisidir. Şuphesiz ki anlam yukleme teorisi ile ilgili en iyi araştırmalar Weiner
(1979) tarafından yapılmıştır. Anlam yukleme teorisi bilgiyi araştırmanın insan
gudulenmesinin temel sebebi olduğunu iddia eder.
Motivasyonun yapılarından biri olan arzulanan başarı anlam yukleme teorisi
ile yakından ilişkilidir. McClelland ve diğerleri (1953) “başarıya ihtiyaç” olarak adlandırılan
gudu turu uzerine araştırmalar yapmışlardır. Arzulanan başarı bireyin
başarı olcutu olarak en iyi standartlara ulaşma cabası ile ilişkili eylemler anlamına
gelmektedir (Vidler, 1977). Ayrıca bireydeki başarı-eğilimli davranışlar icerisinde
bir dizi faktor vardır. Bunlar başarma gudusu, başarısızlıktan kacınma gudusu,
olası başarı algısı ve icsel başarı değeridir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder