ABDF | GHKLNP
beherglas Becherglas
belsem/balsam Balsam
bira Bier
bitter bitter bitter
bizmut Wismut
blokhavz Blockhaus
bloknot Notizblok
bokser Boxer
bres Breche
daniska daniska Danzig
dekan dekan dekan Dekan
difenbahya Dieffenbach
dikta dikta Diktat
diril diril Drill
dizel dizel dizel Diesel
doçent doçent Dozent
dolar Taler
drama Drama
element element element Element
ester ester Esther
fahrenhayt fahrenhayt Fahrenheit
fasing fasing fasing Fasching
feldmaresal feldmaresal feldmaresal Feldmarschall
feldspat feldispat feldispat Feldspath
fenik fenik fenik Pfennig
fertik fertik fertik fertig
filinta filinta filinta Flinte
fondip von (dt.)+dip (türk.)
gang gang Ganggestein
gen gen Gen
general general General
genetik genetik Genetik
Germanistik Germanistik
gerundium gerundium Gerundium
gestalt Gestalt
gestapo gestapo gestapo Gestapo
gnays gnays gnays Gneiss
graben graben Graben
graf Graf
grossmarket Großmarkt
hahnyum hahnyum hahniyum Hahnium
hamburger hamburger hamburger Hamburger
haymatlos haymatlos heimatlos
hinterlant hinterlant Hinterland
hornblent hornblent Hornblende
horst Horst
kamgarn Kammgarn
4
kaput kaput kaputt
karst karst Karst
kayzer kayser Kaiser
keramik Keramik
keton Ketone
kiklon kiklon Kyklon
kipe kipe Kippe
klapa klapa klapa Klappe
kobalt kobalt Kobalt
konsonant konsonant Konsonant
kraft kraft Kraft
kurus kurus kurus-gurus Groschen
kuvars kuvars Quarz
kuvarsit Quarzit
laborant laborant laborant Laborant
lata lata Latte
lavta lavta Laute
laytmotif laytmotif Leitmotiv
liet Lied
lös lös lös Löss
lümpen lümpen Lumpen
mark mark mark Mark
mavzer mavzer mavzer Mauser
mazohist Masochist
moment moment Moment
Nazi Nazi Nazi Nazi
nazizm Nazismus
nikel Nickel
om om om Ohm
otoban otoban otoban Autobahn
panda Panda
panzer panzer panzer Panzer
parabellum Parabellum
pirekatesin (Prä)Katechu
pistov Pistole
plak Platte
pot pot Boot
preparat preparat preparat Präparat
rate Ratte
reiber rayba rayba Reiber
ren (geyigi) Ren
revir revir revir Revier
ringa ringa Ringa
röntgen röntgen Röntgen
röntgenyum Röntgen
salon Saal
sekunder sekundär
5
setliç setliç Sedlitz
Slavistik Slawistik
sablon sablon sablon Schablone
salter salter salter Schalter
silep silep Schleppschiff
silin Schilling
slempe Schlempe
snitzel sinitzel sinitzel Schnitzel
snorkel snorkel Schnorchel
svester Schwester
talveg talveg Talweg
tekniker tekniker tekniker Techniker
termin Termin
tifdruk tifdruk tifdruk Tiefdruck
tonmayster tonmaystır Tonmeister
trup Truppe
turba Torf
vaks Wachs
vals Walzer
vampir Vampir
vasistas Was ist das?
vazelin Vaselin(e)
vermut vermut Wermut
vokal vokal Vokal
volfram volfram volfram Wolfram
zeplin zeplin zeplin Zeppelin
85 86 66 126
Arastırılan sözlüklerdeki Almanca kelimelerin dagılımı söyledir: Türk Dil Kurumu’nun
hazırladıgı “Türkçe Sözlük’te” 85, Dil Dernegi’nin yayınladıgı “Türkçe Sözlük’te” 86,
Kubbealtı Vakfı’nın hazırladıgı üç ciltlik “Misalli Büyük Türkçe Sözlük’te” ise 66 Almanca
kökenli kelime bulunmstur.
Görüldügü gibi tüm sözlüklerdeki Almanca kaynaklı kelimeler aynı degildir. Bu farklılık
kelimelerin sayılarını da degistirmektedir. Böylece yeni çıkan Türkçe sözlüklerimizde toplam
126 degisik Almanca kaynaklı kelimeye rastlanmıstır. Buna karsın asagıda belirtilen 33
Almanca kaynaklı kelime ise taranan tüm sözlüklerde görülmektedir:
dekan, dizel, element, fasing, feldmaresal, feldspat (feldispat), fenik, fertik, filinta, gestapo,
gnays, hahnyum (hahniyum), hamburger, klapa, kurus (gurus), laborant, lös, mark, mavzer,
nazi, om, otoban, panzer, preparat, reiber (rayba), revir, sablon, salter, snitzel (sinitzel),
tekniker, tifdruk, volfram, zeplin.
Parantez içindeki kelimelerde görüldügü gibi sadece sayısal açıdan degil, ortografik açıdan da
Türkçe sözlüklerimizde farklılıklar gözlemlenmektedir. Oysa, genellikle Türk Dil Kurumu’nun
mla Kılavuzu Türkçemize rehberlik yapmaktadır.
Arastırılan sözlüklerdeki kaynak diller de bazen farklı verilmistir. Örnegin Türk Dil
Kurumunun Türkçe Sözlük’ünde akordiyon, akupunktur, alpaks, bizmut, bres, keton,
kuvarsit, nikel, plak, salon, turba, trup, vals, vampir, vasistas ile vazelin kelimeleri Franzısca
kökenli olarak, akut, balsam, bloknot, dolar, panda, silin ngilizce kökenli, bira ila pistov
talyanca kelimeler, drama ise Latince kelime olarak gösterilmistir.
6
Dil Dernegi’nin Türkçe Sözlük’ünde de farklı kaynaklar gösterilmistir. Örnegin akordiyon
(akordeon), balsam, dikta, ester, general, genetik, keton, mazohist (mazosist) ile plak
kelimeleri Franzısca kökenli olarak, akupunktur, akut, balata ila silin ngilizce kökenli olarak,
doçent, gerundium, moment ila parabellum, ise Latince kökenli kelimeler olarak
gösterilmistir. Yunanca kökenli olarak gen ve kiklon kelimeleri, pistov ise talyanca, buna
karsın nikel kelimesi sveç kökenli olarak gösterilmistir.
Kubbelaltı Vakfı’nın hazırladıgı “Misalli Büyük Türkçe Sözlük’te” de kaynaklar asagıdaki
gibi gösterilmistir:
alpaks, balata, bizmut, bres, gang, hinterlant, kaput, kobalt, konsonant, kuvars, kuvarsit,
mazohist, nazizm, salon, slavistik, trup, turba, vals, vampir, vasistas, vazelin, vermut ile
vokal Fransızca kaynaklı, bitter, bloknot, bokser, diril, dolar, hornblent, kuvars, panda
ngilizce kaynaklı, bira, lata, lavta ve ringa talyanca kaynaklı parabellum Latince kökenli,
silep ise Yunanca ve kayzer (kayser) Arapça kökenli kelime olarak gösterilmistir.
Tablo 3: Üç sözlükte bulunan ortak kelimeler
TDK Dil Dernegi Kubbealtı Vakfı Almanca Kelime
dizel dizel dizel Diesel
element element element Element
fasing fasing fasing Fasching
feldmaresal feldmaresal feldmaresal Feldmarschall
feldspat feldispat feldispat Feldspath
fenik fenik fenik Pfennig
fertik fertik fertik fertig
filinta filinta filinta Flinte
gestapo gestapo gestapo Gestapo
gnays gnays gnays Gneiss
hahnyum hahnyum hahniyum Hahnium
klapa klapa klapa Klappe
kurus kurus kurus-gurus Groschen
laborant laborant laborant Laborant
lös lös lös Löss
mark mark mark Mark
mavzer mavzer mavzer Mauser
Nazi Nazi Nazi Nazi
om om om Ohm
otoban otoban otoban Autobahn
panzer panzer panzer Panzer
preparat preparat preparat Präparat
reiber rayba rayba Reiber
revir revir revir Revier
sablon sablon sablon Schablone
salter salter salter Schalter
snitzel sinitzel sinitzel Schnitzel
tekniker tekniker tekniker Techniker
tifdruk tifdruk tifdruk Tiefdruck
volfram volfram volfram Wolfram
zeplin zeplin zeplin Zeppelin
7
Yasar Önen’in çalısmasında bulunan 1352 Almanca kaynaklı kelime sunlardır:
Alman (Alaman), anslus, ayısberg, balkon, balya, bandıra, bandırol, bando, bank, banka,
banker, bankiz, bankınot, banko, bant, baron, bira, blok, bloknot, blokhavz, borda, bulvar,
Cermen (Cerman), çasar, çasariçe, çinko, daniska, doçent, dolar, feldispat, feldmaresal,
Felemenk, fenik, fertik, fink, flinta (filinta), fluspat, fodra, fon, fond, fortrak, fötr, frak
(fırak), Frenk (Firenk), farmason, froylayn, Führer, gang, garanti, gestalt, gestapo (gestapo),
gnays, grof (gorof), gulden (golden), hal, hallebar, harp (harpa), haymatlos, her, hersek
(hercek), hinterlant, ıstampa, ıstat (ıstat), ızbandut, izbe, kayser, kelner, kermes, kıral,
kıraliçe, kindergarten, kobalt, kolonya, kompir, korona (korone, krone), kramp (kıramp),
kurus, kuvars, -lând, lândo (lândon), lâta, lepiska, lid, loca, lonca, manken, maresal, mark,
marka, marki, markiz, markizet, mavzer, nazi, Nedirlanda, nikel, ordinaryüs, palanka,
piyango, plaster, pot, pulluk, rayh, rayhstak (rayıstak), revir, ringa, rontken, sabun, saks,
saksı, Saksonya, soba, spion (ispiyon), salter, sarampol, silep, sina, sivester, snitsel, taler,
talvek, tampon, tapa (tıpa), tapon, tonmayıster, turba (turb), vals, vasistas, vermaht,
vermut, vintfank, volfram, zeplin, zikzak, zulferayn.
Tablo 4: Üç sözlükte ve Önen’in çalısmasında bulunan ortak kelimeler
Türkçe Sözlük
TDK
(2005)
Türkçe Sözlük
Dil Dernegi
(2005)
Misalli Büyük
Türkçe Sözlük
Kubbealtı Vakfı
(2005)
Deutsches im
Türkischen
Yasar Önen
(1955)
Almanca Kelime
baron baron Baron
bira bira Bier
blokhavz blokhavz Blockhaus
bloknot bloknot Notizblok
daniska daniska daniska Danzig
doçent doçent doçent Dozent
dolar dolar Taler, Dollar
feldmaresal feldmaresal feldmaresal feldmaresal Feldmarschall
feldspat feldispat feldispat feldispat Feldspath
fenik fenik fenik fenik Pfennig
fertik fertik fertik fertik fertig
filinta filinta filinta flinta (filinta) Flinte
gang gang gang Ganggestein
gestalt gestalt Gestalt
gestapo gestapo gestapo gestapo Gestapo
gnays gnays gnays gınays Gneiss
graf graf Graf
haymatlos haymatlos haymatlos heimatlos
Önen’in çalısmasında bu sayı 173 olarak verilmistir, fakat aynı kelimeden gelen birçok birlesik
kelimeler de ayrı sayıldıgı için, bu çalısmada bu kelime bir kez sayılmıstır. Örn. sadece “Frenk”
kelimesi 25 kez verilmistir (Frenk asması, Frenk gülü, Frenkçe gibi).
8
hinterlant hinterlant hinterlant Hinterland
kayzer kayser kayser, çasar Kaiser
kobalt kobalt kobalt Kobalt
kurus kurus kurus-gurus kurus Groschen
kuvars kuvars kuvars Quarz
lata lata lata Latte
mark mark mark mark Mark
mavzer mavzer mavzer mavzer Mauser
Nazi Nazi Nazi Nazi Nazi
nikel nikel Nickel
pot pot pot Boot
revir revir revir revir Revier
ringa ringa ringa Ringa
röntgen röntgen rontken Röntgen
salter salter salter salter Schalter
silep silep silep Schleppschiff
snitzel sinitzel sinitzel snitsel Schnitzel
svester sivester Schwester
talveg talveg talvek Talweg
tonmayster tonmaystır tonmayıstır Tonmeister
turba turba Torf
vals vals Walzer
vasistas vasistas Was ist das
vermut vermut vermut Wermut
volfram volfram volfram volfram Wolfram
zeplin zeplin zeplin zeplin Zeppelin
30
37 25
46
46
Önen’in çalısmasındaki kelimeleri günümüz sözlüklerdeki mevcut Almanca kaynaklı
kelimelerle kıyaslarsak 46 ortak kelimenin bulundugu görmekteyiz.
Sonuç:
Bu çalısmada Türkçedeki Almanca kaynaklı kelimeler incelenmistir. Bildigimiz üzere 2005
yılında üç farklı kurum tarafından hazırlanan Türkçe sözlükler yayınlanmıstır. Bu kurumlar
Türk Dil Kurumu, Dil Dernegi ve Kubbealtı Vakfı’dır. lk asamada bu kurumlar tarafından
hazırlanan Türkçe sözlüklerdeki Almanca kaynaklı kelimeler çıkarılmıs ve sayısal açıdan
birbiriyle karsılastırılmıstır. Günümüz sözlüklerdeki Almanca kelime sayısının çok farklı
oldugu görülmüstür. Toplam 126 Almanca kaynaklı kelimeden sadece 33’ü tüm sözlüklerde
bulunmaktadır. Türk Dil Kurumu ve Dil Dernegi tarafından hazırlanan sözlüklerdeki Almanca
kaynaklı kelime sayısı hemen hemen aynı, 85 ile 86. Buna karsın Kubbealtı Vakfı’nca
hazırlanan sözlükte oldukça farklı bir sayı görmekteyiz, burada sadece 65 Almanca kaynaklı
kelime bulunmaktadır. kinci asamada bu kelimeler 1955 yılında Yasar Önen’in “Deutsches
im Türkischen” adlı çalısmasındaki Almanca kaynaklı kelimeler ile kıyaslanmıstır. Bu
çalısmada 135 Almanca kaynaklı kelime bulunmaktadır. Önen’in çalısmasındaki kelimeleri
günümüz sözlüklerdeki mevcut Almanca kaynaklı kelimelerle kıyaslarsak 46 ortak kelimenin
bulundugunu görmekteyiz. Sonuç olarak son elli yılda Almanca kelimelerin sayısal açıdan
Türkçemiz üzerinde çok fazla etkili oldugunu söyleyemeyiz, fakat günümüz sözlük
9
içeriklerinin, hem kelimelerin kaynakları hem de yazılısları açısından, oldukça farklı oldugunu
söyleyebiliriz.
Kaynakça:
Aksan, Dogan (2004), Die neueren Entwicklungen im modernen Türkei-Türkischen. Türkçe ve
Dilbilim Yazıları. Multilingual. stanbul. S. 420-426.
Ayverdi, Ilhan (2005), Misalli Büyük Türkçe Sözlük. Kubbealtı Nesriyat. Istanbul.
GfdS (2005): Deutsche Wörter in anderen Sprachen. Der Sprachdienst 2-3/2005. S. 97-101.
Karaagaç, Günay (2004): Türkçenin Dünya Dillerine Etkisi. V. Lefke Edebiyat Bulusması 2004.
Akçag Yayınları. Ankara.
Karaagaç, Günay (2005): Dil, Tarih ve nsan. Akçag Yayınları. Ankara.
Korkmaz, Zeynep (1995), Batı Kaynaklı Yabancı Kelimeler Ve Dilimiz Üzerindeki Etkileri. Türk
Dili. Dil ve Edebiyat Dergisi. TDK. Ankara. S. 843-858.
Önen, Yasar (1955), Deutsches im Türkischen. Philosophische Fakultät der Universität Ankara.
Saglam, Musa Yasar (2004), Lehnwörter im Türkischen. Muttersprache 2/2004. GfdS. S. 115-122.
Sezgin, Fatin (2004), Türkçede Batı Kaynaklı Kelimelerin Yogunlugu. Ankara.
Türkçe Sözlük (2005), Türk Dil Kurumu (TDK). Ankara.
Türkçe Sözlük (2005), Dil Dernegi. Ankara. | TVZ |
29 Nisan 2014 Salı
Almancadan Türkçeye geçen sözcükler
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Popular Posts
-
More to Read 1 - 2 ve Cevap anahtarları odtu metu reading book https://yadi.sk/d/PzFvxUttdFGjN C...
-
به دنیا دل نبنده هر که مرده از بابا طاهر-Baba Tahir’den 16 11 2013 ز دل مهر رخ تو رفتنی نی غم عشقت به هر...
-
bir ve olmak bu için o ben demek çok yapmak ne gibi daha almak var kendi gelmek ile vermek ama sonra kadar yer ...
-
Inci Kut İspanyol Dili Ve Grameri https://yadi.sk/i/4lE3n9Eb3MgRFa
-
Le temps, c'est de l'argent. ( Lö tan se dö larjan.) Les bons comptes font les bons amis. ( Le bon cont fon le bonzami.) Dog...
-
My name is Catherine, but I'm called 'Kate' by my friends. I live near Leeds, in the north-east of England. I'm a dental n...
-
tahsin saraç fransızca - türkçe sözlük https://yadi.sk/i/TdKaHeO13KwirN
-
. Bölüm Türkler İçin Kolay Almanca Öğrenimi Almanca da 26 harf vardır. Türkçe de olmayan harfler şunlardır: Ää( e ) ,Qq( ku ) ,X x( ik...
-
Türkçe İle İlgili Sözler, Türkçe Doğru Kullanmak Sloganları, Türkçe Doğru Kullanmak İle İlgili Sloganlar Türkçeni doğru kullan, ülkene sa...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder